1:ARAÇ DEĞER KAYBI NEDİR
Meydana gelen bir kaza sonucunda hasar alan araçta yapılan onarım, parça değişimi gibi işlemler nedeniyle aracın 2. el piyasasındaki değerinin düşmesine araç değer kaybı veya hasar değer kaybı denir.
Yargıtay’a göre de “değer kaybı zararı aracın olay tarihindeki hasarsız değeriyle hasar giderildikten sonra (onarılmış hali) edeceği değer arasındaki farktan ibarettir.”
Çok iyi onarılsa dahi tramer kaydında kazalı görünecek bu da satış fiyatının düşmesine neden olacaktır.

1.1 ŞARTLARI
1. Kaza tarihi üzerinden en fazla 2 yıl geçmiş olmalıdır.
2. Aracınızdaki hasar daha önceden hasara uğramamış bir bölgede olmalıdır.
3. Kaza sonrası hasar aracınızda oluşan hasar, mini onarım ile giderilebilen basit işlemlerden olmamalıdır.
4. Aracınız ağır hasar kaydına sahip araçlardan olmamalıdır.
5. Kazada tamamen kusurlu ya da diğer sürücüye nazaran daha kusurlu olan taraftan değer kaybı zararı talep edilebilecektir.
Değer kaybı tazminatı kaza tarihinden itibaren 2 yıl içerisinde talep edilmelidir. Alacağın zamanaşımına uğramasına fırsat vermeden en kısa zamanda zararın giderilmesi talep edilerek zamanaşımı süresinin kesilmesi sağlanmalıdır. Aksi halde hak kaybı kuvvetle muhtemel olacaktır.
Araçta hasar gören bölge daha önceden hasara uğramamış ya da yenileme işlemine tabi tutulmamış olmalıdır. Aksi halde değer kaybı alınamamaktadır.
Mini onarım ile giderilebilen basit kaporta, plastik tampon/parça onarımları, cam, radyo/teyp, lastik, hava yastığı, jant, mekanik, elektrik, elektronik ve döşeme aksamı hasarları değer kaybı teminatı kapsamı dışında kalmaktadır.
Ağır hasar kaydına sahip olan çekme ve/ya hurda belgeli araçlarda meydana gelen hasarlarda değer kaybı alınmamaktadır.

2:DEĞER KAYBI NASIL HESAPLANIR
İlk adım, aracın durumu ve özelliklerinin değerlendirilmesidir. Aracın yaşına, kilometresine, hasar geçmişine, bakım geçmişine, marka ve modeline göre bir inceleme yapılır. Sonrasında, aracın piyasa değerinin belirlenmesidir. Benzer özelliklere sahip araçların piyasa değerleri araştırılır. Son adım hesaplama, aracın hasar kaybı tutarına ve geçerli olan değer kaybı oranına göre yapılır. Değer kaybı oranı, aracın hasar geçmişi, durumu ve kilometresine göre değişkenlik gösterir.
Sigorta Tahkim Komisyonu gerek adli yargı mercileri önünde görülen uyuşmazlıklarda/davalarda değer kaybı hesaplamaları yapılırken bu konuda uzman sigorta eksperi bilirkişileri tarafından; aracın markası, modeli, yaşı, kilometresi, piyasa rayiç bedeli, meydana gelen hasar miktarı, hasar/işlem gören araç parçaları, aracın daha önce bir hasarı bulunup bulunmayışı vb. hususlar dikkate alınarak değer kaybı hesabı yapılmaktadır.
Borçlar Kanunu Genel Hükümleri ile Haksız Fiil Sorumluluğuna dayanan ilkeler uygulanarak gerçek zarar ilkesi kapsamında değer kaybı miktarı belirlenmektedir. Diğer bir anlatımla hasar dolayısıyla aracın ikinci el piyasasında uğradığı reel değer kaybının tespiti yapılmaktadır.

3:DEĞER KAYBI NASIL ALINIR?
Kazada tam kusurlu ya da diğer tarafa nazaran daha fazla kusurlu taraf kimse, araç değer kaybını karşılayacak taraf da odur.
Kusursuz ya da daha az kusurlu olan tarafın değer kaybı, diğer tarafın trafik sigortasından karşılanır.
1:Zorunlu Trafik Sigortasına Başvuru
Her yıl yaptırılan trafik poliçelerinde (Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortaları) ödenen primlerin içerisinde değer kaybı teminatı yer alır. Bu teminat kaza yapıp başka bir araca zarar verildiğinde devreye girer ve kazada meydana gelen değer kaybını karşılar Araç değer kayıpları kusurlu olan araç sahibi veya sürücüsünden değil, sigorta şirketlerinden tahsil edilir.
Kaza meydana geldiğinde gerekli belgeler ile birlikte (kaza tespit tutanağı, kesin ekspertiz raporu, ehliyet, ruhsat fotokopisi, hasar resimleri ve talep dilekçesi) kusurlu aracın sigorta şirketine başvuru yapılır. Başvurular sigorta şirketlerinin e-posta adreslerine internet üzerinden ya da iadeli taahhütlü posta yoluyla yapılabilir. Değer kayıplarının başvuru üzerine ödenmesi ile araçta oluşan değer kaybı hakkaniyetli olarak karşılanıyorsa dava açmaya gerek kalmamaktadır ve süreç 15 gün içerisinde sonuçlanır. Bazı şirketler bilirkişi raporunu esas alırken bazıları dava açılmasını ister. Sigorta hasarlarında 15 gün, kasko hasarlarında 15 işgünü içerisinde sigorta şirketi tarafından bir cevap verilmemesi veya talebin reddedilmesi halinde kusurlu olan aracınsigorta şirketi temerrüde düşer. Sonrasında zarar görenin iki taraflı dava hakkı doğar. Bunlar sırası ile Asliye Ticaret Mahkemeleri ve Sigorta Tahkim Komisyonu’dur.

1 SİGORTA TAHKİM KOMİSYONUNA DAVA
Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru gerçekleştirmek için öncelikle; aracın değer kaybı için ilgili sigorta şirketine yapılan başvurunun karşılanmamış olması ya da yetersiz karşılanmış olması gerekir. Başvurunun yapılabilmesi için; şikayetçi tarafın daha önce Tüketici Sorunları Hakem Heyeti’ne başvurmamış olması ve şikayetini sigorta şirketine yazılı olarak beyan etmiş olması gerekmektedir. Eğer Sigorta Tahkim Kurulu’na yapılan başvuru olumlu sonuçlanırsa, bahsi geçen sigorta şirketi zarar ödemek zorunluluğu ile karşı karşıya kalır. Sigorta Tahkim Komisyonu’nda açılan davalarda Sigortacılık Kanunu gereği Sigorta Hakemleri önlerine gelen uyuşmazlığı 4 ayda sonuçlandırmak zorunda olduklarından röportörde geçen süre, tebligat ve icra işlemelerini de dahil edersek Sigorta Tahkim Komisyonu’nda davaların 6 ayda sonuçlanarak tahsilat işleminin de yapıldığını söyleyebiliriz.

2:ASLİYE TİCARET MAHKEMESİNE DAVA
Tamamen kusursuz araç sahibi, kusurlu araç sahibinden ya da ruhsat sahibinden değer kaybını karşılaması için mahkeme yoluyla da hak talep edebilir. Davanın, araç değer kaybına ilişkin dilekçe ile kazanın gerçekleştiği tarihten itibaren 2 yıl içerisinde açılması gerekir. Kazaya sebep olan kişiye açılan değer kaybı davasında, Borçlar Kanununa göre kusursuz ya da daha az kusurlu tarafın haklılığının kanıtlanması beklenir. Ardından haklı tarafın araç değer kaybı, kazada kusurlu olan kişi tarafından ödenir Sigorta şirketine başvuru bir dava şartı konumundadır. Başvuru yapılmadan açılan davalar dava şartı yokluğundan reddedilmektedir. Dava kusurlu aracın sürücüsüne,sahibine veya aracın trafik sigortacısına karşı açılabilir. Yetkili mahkeme kazanın gerçekleştiği yerdeki mahkeme veya davalının bulunduğu yer mahkemesi veya mağdurun bulunduğu yer mahkemesidir.

Stj. Av. Melih Taha TURAN